Avrupa'nın en önemli kuantum projelerinden biri olan "QuanTour", İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü'nde (İYTE) düzenlenen özel bir etkinlik ile Türkiye'ye giriş yaptı. UNESCO'nun 2025 Uluslararası Kuantum Bilimi ve Teknolojileri Yılı kapsamında hayata geçirilen bu proje, kuantum bilimini ve teknolojilerini tanıtmayı amaçlıyor. Cambridge Üniversitesi'ndeki Türk fizikçiler Mete Atatüre ve Yusuf Karlı'nın sosyal medya kampanyasıyla Türkiye rotaya dahil oldu. Bu önemli ziyaret, QTurkey önderliğinde ve Quantour'un paydaşlarının desteğiyle 17-18 Nisan tarihlerinde İYTE'de gerçekleşen geniş katılımlı bir etkinlikle kutlandı.
QuanTour Projesi Nedir?
QuanTour, "Q-torch" adı verilen taşınabilir bir kuantum ışık kaynağının Avrupa genelinde 12 farklı ülkeyi dolaştığı bilimsel bir projedir. Bu ışık kaynağı, kuantum noktaları sayesinde tekil fotonlar üretebiliyor. Bu özellik, kuantum iletişimi, kuantum hesaplama ve kuantum sensörleri gibi ileri teknolojiler için kritik bir öneme sahip. Proje kapsamında, Almanya'da üretilen ve tek foton üreten bir çip, Avrupa'daki 12 seçkin üniversiteyi gezdi. Bu üniversiteler şunlardır:
- Avusturya, Linz, Armando Rastelli Laboratuvarı
- İtalya, Roma, Rinaldo Trotta Laboratuvarı
- İsviçre, Basel, Richard Warburton Laboratuvarı
- İspanya, Madrid, Carlos Antós-Solanas Laboratuvarı
- Fransa, Paris, Pascale Senellart Laboratuvarı
- İngiltere, Cambridge, Meteoroloji Laboratuvarı
- İrlanda, Cork, Emanuele Pelucchi Laboratuvarı
- İskoçya, Edinburgh, Brian Gerardot Laboratuvarı
- Hollanda, Leiden, Wolfgang Löffler Laboratuvarı
- Danimarka, Kopenhag, Nika Akopian Laboratuvarı
- İsveç, Stockholm, Ana Predojevic Laboratuvarı
- Polonya, Wrocław, Anna Musiał Laboratuvarı
Her laboratuvarda, araştırmacılar bu kuantum ışık kaynağını kullanarak deneyler yaptı ve elde ettikleri sonuçları paylaştı. Örneğin, Hollanda'da farklı renklerdeki ışıkların yansımalarına verdiği tepkiler incelendi.
Türkiye'nin Projeye Dahil Olma Süreci
Kuantum ışık kaynağının Cambridge Üniversitesi'nde Mete Atatüre'nin grubuna gitmesiyle, Atatüre ve Yusuf Karlı Türkiye'nin de projeye dahil edilmesi için harekete geçti. Sosyal medyada başlatılan kampanya kısa sürede 5000 takipçiye ulaşarak Türkiye'nin projeye dahil olmasını sağladı. İYTE'de düzenlenen etkinlik, bu başarının kutlanması ve Dünya Kuantum Günü'nün de kutlanması amacıyla düzenlendi. Etkinlikte kuantum teknolojilerinin önemi detaylı bir şekilde tartışıldı ve kuantum fiziği, kuantum bilgi işleme, kuantum optik ve kuantum teknolojilerindeki son gelişmeler üzerine sunumlar yapıldı. Dr. Yusuf Karlı ve Doç. Dr. Serkan Ateş gibi önemli isimler konuşmacı olarak yer aldı.
Geleceğe Yönelik Beklentiler
Etkinliğe katılan Doris Reiter, Türkiye'deki gençlerin bilime olan ilgisinden duyduğu memnuniyeti dile getirdi ve "Türkiye'deki gençlerin bilime olan tutkusu gerçekten ilham verici" dedi. QuanTour projesi, kuantum biliminin ve teknolojilerinin kamuoyuna tanıtılması ve uluslararası iş birliklerinin güçlendirilmesi açısından büyük önem taşıyor. Bu tür projelerin, kuantum teknolojilerinin gelecekteki uygulamaları hakkında farkındalık yaratmak ve bilimsel topluluklar arasında iş birliğini teşvik etmek açısından önemli bir etki yaratması bekleniyor. Serkan Ateş, "Kuantum ışık kaynağının Türkiye'ye gelmesinin ülkemizde kuantum bilimi ve teknolojilerinin gelişimine çok büyük katkı sağlayan bir çığ etkisi yaratacağına inanıyorum" sözleriyle bu adımın önemini vurguladı.
